Topics
Banjir ialah kejadian geopersekitaran bermusim yang lazim di Asia. Malaysia menghadapi banjir biasa selama dua musim tengkujuh, biasanya sekitar akhir Mei hingga September dan November hingga Mac.
Banjir berulang ini datang dalam bentuk banjir kilat akibat hujan lebat yang lebat atau banjir akibat sungai yang melimpah melalui tebingnya. Kejadian ini di kawasan-kawasan yang sering dilanda banjir di Malaysia memerlukan pemindahan besar-besaran dan usaha bantuan bencana sepanjang dekad yang lalu.
Semasa musim banjir, rakyat Malaysia terdedah kepada risiko wabak penyakit berjangkit dan bawaan air.
Statistik penyakit berjangkit
Penyakit berjangkit berlaku disebabkan oleh mikroorganisma patogen (patogen) seperti bakteria, virus, parasit dan kulat. Penyakit berjangkit boleh merebak secara langsung atau tidak langsung daripada seorang individu kepada individu yang lain.
Dalam kemas kini mereka mengenai situasi denggi di Pasifik Barat, WHO melaporkan sejumlah 52,977 kes denggi di Malaysia dari Januari hingga awal November 2022. 37 daripada kes ini membawa maut.
Tuberkulosis, ialah agen berjangkit tunggal terkemuka yang menunjukkan kadar kejadian 92 bagi setiap 100,000 orang di Malaysia. Malah, terdapat 25,173 kes direkodkan di peringkat kebangsaan pada 2018 yang bermaksud hampir 70 kes baharu setiap hari.
Penyakit berjangkit umum semasa banjir di Malaysia
Angin monsun meningkatkan kemungkinan banjir semasa musim hujan tropika tempatan yang ditunjukkan melalui hujan lebat dan kerap. Kejadian ini membawa kepada turun naik paras air, lonjakan ribut atau pukulan ombak.
Banjir yang berlaku akibat hujan ini memudahkan pembiakan nyamuk dan kemudiannya wabak penyakit berjangkit. Beberapa kes penyakit berjangkit yang berleluasa di Malaysia susulan banjir ialah penyakit bawaan makanan dan air. Penyakit ini biasanya termasuk cirit-birit bakteria, penyakit bawaan vektor seperti demam denggi dan penyakit daripada sentuhan air seperti leptospirosis.
Berikut ialah beberapa penyakit berjangkit yang kerap diperhatikan di Malaysia semasa musim banjir.
- 1. Demam kepialu
Demam kepialu adalah jangkitan bakteria sistemik yang disebabkan oleh Salmonella enterica dan merebak terutamanya melalui makanan, air atau hubungan rapat dengan pesakit yang dijangkiti. Kebanyakan pesakit menunjukkan gejala biasa demam panas yang berterusan, yang jika tidak dirawat, menyebabkan maut.
- 2. Taun
Disebabkan oleh jangkitan pada usus dengan bakteria vibrio cholerae, taun ialah penyakit cirit-birit yang berlaku apabila manusia mengambil makanan atau air yang tercemar. Jangkitan cirit-birit ini selalunya menunjukkan simptom ringan tetapi boleh menjadi lebih teruk dengan simptom yang mengancam nyawa—contohnya, kejutan dan sawan.
- 3. Hepatitis A
Hepatitis ialah keluarga penyakit virus yang muncul dalam bentuk keradangan hati yang menjejaskan fungsi hati secara akut atau secara kronik. Hepatitis A terutamanya merebak melalui pengambilan makanan dan air yang tercemar dengan najis.
Penyakit ini biasa berlaku di kawasan yang kotor dan mangsa menunjukkan simptom demam, demam kuning (jaundis) dan cirit-birit. Malangnya, kira-kira 15% mangsa Hepatitis A mengalami simptom yang berpanjangan selama lebih 6 hingga 9 bulan. Penyakit ini mempunyai vaksin yang berfungsi yang boleh diberikan kepada orang awam.
- 4. Disentri dan keracunan makanan
Disentri disebabkan oleh beberapa jenis bakteria dan parasit. Bakteria shigella yang menyebabkan disentri merebak melalui makanan atau air yang tercemar. Simptom utama penyakit ini ialah cirit-birit berdarah. Walau bagaimanapun, banyak kes juga menunjukkan gejala sakit perut, demam, kekejangan dan rasa tidak selesa (rasa tidak selesa, sakit, atau ketegangan).
- 5. Leptospirosis
Leptospirosis ialah penyakit bakteria yang disebabkan oleh genus Leptospira. Wabak Leptospirosis adalah perkara biasa di kawasan yang mengalami banjir berulang. Jangkitan ini berlaku terutamanya melalui sentuhan dengan air atau makanan yang tercemar oleh air kencing haiwan.
Gejalanya termasuk demam tinggi, sakit kepala yang tidak berhenti-henti, muntah, jaundis dan cirit-birit. Jika tidak dirawat, penyakit ini boleh menyebabkan kerosakan buah pinggang, meningitis, kegagalan hati, atau gangguan pernafasan dengan pantas. Walau bagaimanapun, kadar kematian adalah rendah.
- 6. Demam denggi
Demam denggi ialah penyakit berjangkit biasa yang disebabkan oleh virus asid ribonukleik (RNA) daripada keluarga flaviviridae yang disebarkan melalui vektor nyamuk yang dikenali sebagai Aedes aegypti.
Sebagai penyakit virus yang dikaitkan dengan persekitaran bandar, demam denggi menjelma sebagai serangan demam secara tiba-tiba dan sakit kepala yang teruk. Dalam sesetengah keadaan, demam ini menyebabkan kejutan dan pendarahan yang membawa kepada kematian dalam kira-kira 5% kes.
- 7. Malaria
Malaria ialah penyakit berjangkit biasa yang disebabkan oleh protozoa parasit sel tunggal yang dipanggil plasmodium yang dihantar kepada manusia melalui gigitan nyamuk Anopheles betina.
Akibatnya, parasit plasmodium membiak dalam hati manusia dan menyerang sel darah merah yang kemudiannya menyebabkan demam berulang dan berpeluh sekali-sekala yang disertai dengan anemia. Jika tidak dirawat, malaria sering membawa kepada kematian atau kerosakan pada organ penting akibat gangguan bekalan darah ke otak.
- 8. Ensefalitis Jepun
Ensefalitis Jepun ialah jangkitan otak virus yang disebarkan melalui gigitan nyamuk dan biasa berlaku di kawasan luar bandar di Asia Tenggara. Virus ini kebanyakannya ditemui pada babi dan burung tetapi disebarkan kepada nyamuk apabila mereka menggigit haiwan yang dijangkiti.
Jika tidak dirawat, penyakit bawaan nyamuk (yang disebarkan oleh nyamuk culex tritaeniorhynchus) boleh menyebabkan lumpuh, koma dan juga kematian.
- 9. Konjunktivitis
Konjunktivitis adalah jangkitan kecil yang menjelma sebagai pink-eye. Sebagai keradangan konjunktiva (komponen mata putih dan kelopak mata dalam), konjunktivitis menyebabkan kerengsaan dan boleh berlaku disebabkan oleh jangkitan bakteria atau virus.
- 10. Campak
Campak adalah penyakit pernafasan virus akut yang dicirikan oleh prodrom demam, batuk, ruam seluruh badan dan konjunktivitis. Campak umumnya merupakan jangkitan pernafasan yang sangat berjangkit yang merebak melalui udara melalui titisan pernafasan oleh individu yang dijangkiti batuk atau bersin.
Banjir meningkatkan penyebaran penyakit berjangkit
Banjir datang dengan beberapa isu kesihatan termasuk lemas, kecederaan fizikal, wabak gastroenteritis, jangkitan pernafasan, penyakit wabak seperti taun, cirit-birit dan demam denggi dan banyak lagi.
Walaupun jangkitan jarang berlaku yang tertentu juga boleh berlaku akibat banjir, kebanyakan penyakit berjangkit adalah penyakit gastrousus, pernafasan atau penyakit bawaan vektor demam.
Penyakit-penyakit ini biasa berlaku semasa bencana banjir kerana banjir mewujudkan keadaan yang tidak bersih untuk pembiakan dan menyebabkan pertambahan patogen berbahaya dan vektor penyakit.
Lindungi diri anda daripada penyakit semasa dan selepas banjir di Malaysia
Berikut ialah teknik pencegahan penting yang boleh membantu untuk kekal selamat semasa musim banjir.
- 1. Dapatkan vaksinasi yang tersedia
Banyak penyakit berjangkit seperti Hepatitis A dan B, Influenza, Ensefalitis Jepun dan lain-lain mempunyai vaksin yang berkesan yang telah diuji dan dibuktikan oleh komuniti saintifik dari semasa ke semasa.
Vaksin ini membantu mengurangkan penyebaran penyakit kepada orang lain, terutamanya mereka yang lemah imun atau terdedah kepada jangkitan semasa musim banjir.
Lawati Hospital Gleneagles untuk mendapatkan maklumat tentang vaksin untuk penyakit berjangkit.
- 2. Jaga kebersihan makanan
Memandangkan penyakit berjangkit mudah merebak melalui makanan dan air, memastikan akses kepada air yang selamat dan makanan yang bersih semasa banjir adalah penting. Langkah ini boleh menjadi barisan pertahanan pertama terhadap kemungkinan wabak penyakit berjangkit.
- 3. Jaga kebersihan diri
Sehubungan itu, kebersihan diri adalah komponen penting dalam pencegahan penyakit berjangkit semasa musim banjir. Basuh tangan anda dengan sabun dan air bersih dengan kerap atau gunakan pensanitasi tangan berasaskan alkohol (mengandungi sekurang-kurangnya 60% alkohol).
- 4. Jaga kebersihan kawasan persekitaran
Kawasan yang kotor boleh meningkatkan penyebaran penyakit berjangkit dengan mudah. Sebagai contoh, wabak leptospirosis biasanya berlaku melalui air kencing tikus yang mencemarkan air. Secara amnya, keadaan yang tidak bersih boleh menyebabkan pembiakan tikus.
Oleh itu, memastikan persekitaran anda sentiasa bersih selepas berlakunya banjir adalah penting.
- 5. Perhatikan tempat pembiakan nyamuk
Cuba bersihkan air yang bertakung untuk mengelakkan pembiakan nyamuk. Gunakan juga kelambu semasa tidur, ubat nyamuk dan pasang skrin tingkap kediaman untuk mengurangkan pendedahan kepada nyamuk yang menjadi vektor penyakit semasa musim banjir.
Rawatan penyakit berjangkit
Selalunya terdapat risiko penularan dan wabak penyakit berjangkit yang tinggi sejurus selepas bencana alam seperti banjir.
Sebahagian daripada cabaran ialah banjir membawa kepada kemunculan tempat perlindungan yang sesak dengan keadaan air dan kebersihan yang kurang terjaga oleh mereka yang terjejas. Selain itu, liputan kebersihan diri dan vaksinasi yang tidak mencukupi serta akses terhad kepada perkhidmatan penjagaan kesihatan juga menjadi punca.
Oleh itu, mempunyai akses kepada pasukan kecemasan profesional pakar di Hospital Gleneagles adalah penting.
Perkhidmatan perubatan yang cekap mempunyai peranan penting dalam mengawal wabak penyakit berjangkit, memberikan vaksin dan memperbaiki keadaan kesihatan yang semakin merosot di kalangan mangsa bencana.
Buat tempahan janji temu di Hospital Gleneagles
Jika anda menghadapi situasi yang memerlukan rawatan perubatan, sila dapatkan rawatan perubatan segera di Jabatan Kemalangan dan Kecemasan (A&E) di Hospital Gleneagles terdekat dengan anda.
Rujukan
- Emerging and re-emerging diseases in Malaysia. Boleh didapati di https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12597511/ [Accessed 12 November 2022]
- Case definitions for infectious diseases in Malaysia. Boleh didapati di. https://www.moh.gov.my/moh/resources/Penerbitan/Garis%20Panduan/Pengurusan%20KEsihatan%20&%20kawalan%20pykit/Case_Definition_Of_Infectious_Disease_3rd_Edition_2017.pdf [Accessed 13 November 2022]
- Infectious diseases impacting Malaysia during COVID-19. Boleh didapati di https://borgenproject.org/infectious-diseases-impacting-malaysia/ [Accessed 13 November 2022]
- Communicable diseases. Boleh didapati di http://www.myhealth.gov.my/en/category/kids/kids-communicable-disease/ [Accessed 14 November 2022]
- Infectious diseases. Boleh didapati di https://specialty.mims.com/infectious-diseases [Accessed 14 November 2022]
- Aedes aegypti. Boleh didapati di https://www.sciencedirect.com/topics/immunology-and-microbiology/aedes-aegypti [Accessed 15 November 2022]
- Cholera - Vibrio cholerae infection. Boleh didapati di https://www.cdc.gov/cholera/index.html [Accessed 15 November 2022]
- Epidemiology of tuberculosis in Sabah, Malaysia, 2012–2018. Boleh didapati di https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7447595/ [Accessed 15 November 2022]
- Adult Jaundice. Boleh didapati di https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15367-adult-jaundice#:~:text=Jaundice%20is%20a%20condition%20in,t%20need%20to%20be%20treated. [Accessed 15 November 2022]
- Flaviviridae. Boleh didapati di https://www.cdc.gov/vhf/virus-families/flaviviridae.html [Accessed 15 November 2022]
- Life Cycle of Anopheles Species Mosquitoes. Boleh didapati di https://www.cdc.gov/mosquitoes/about/life-cycles/anopheles.html [Accessed 15 November 2022]
- Malaysia major infectious diseases. Boleh didapati di https://www.indexmundi.com/malaysia/major_infectious_diseases.html [Accessed 15 November 2022]
- Salmonella enterica. Boleh didapati di https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/salmonella-enterica#:~:text=Salmonella%20enterica%20is%20a%20Gram%2Dnegative%2C%20food%2Dborne%20pathogen,Salmonella%20in%20macrophages%20is%20crucial. [Accessed 15 November 2022]
- Shigella - Shigellosis. Boleh didapati di https://www.cdc.gov/shigella/index.html [Accessed 15 November 2022]
- The top 10 causes of death. Boleh didapati di https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death [Accessed 15 November 2022]
- Update on the Dengue situation in the Western Pacific Region. Boleh didapati di https://www.who.int/docs/default-source/wpro---documents/emergency/surveillance/dengue/dengue-20221006.pdf?sfvrsn=fc80101d_124#:~:text=Up%20until%20epidemiological%20week%2045,in%202021%20(CFR%200.08%25).&text=During%20epidemiological%20week%2043%20of,(2)%20deaths%20were%20reported. [Accessed 15 November 2022]
