Memahami Anemia Kekurangan Besi

Diet rendah zat besi

• Keadaan ini lebih lazim dalam kalangan vegetarian atau vegan yang tidak memasukkan sumber zat besi berasaskan tumbuhan yang mencukupi dalam diet mereka atau tidak mengambil suplemen, akhirnya boleh menyebabkan kekurangan zat besi dalam badan.

Penyerapan zat besi yang lemah 

• Terdapat keadaan tertentu yang boleh menghalang keupayaan tubuh untuk menyerap zat besi dengan berkesan.
• Ini termasuk penyakit Crohn, keradangan saluran penghadaman yang mengganggu penyerapan nutrien, dan penyakit seliak yang merosakkan usus dan mengurangkan penyerapan zat besi.
• Orang yang menjalani pembedahan pintasan gastrik juga terdedah kepadanya kerana ia mengurangkan keupayaan perut untuk menyerap nutrien.

Permintaan zat besi meningkat

• Semasa peringkat kehidupan seperti kehamilan, lonjakan pertumbuhan kanak-kanak dan remaja, keperluan tubuh untuk zat besi meningkat.
• Bagi ibu hamil, anemia semasa kehamilan boleh berlaku kerana janin dan plasenta yang sedang membesar memerlukan lebih banyak zat besi.

Kehilangan darah

• Tahap zat besi boleh berkurang akibat haid yang banyak, kanser kolorektum, pendarahan saluran gastrousus akibat ulser peptik serta kecederaan atau pembedahan besar yang menyebabkan kehilangan darah.

Kiraan darah lengkap (CBC)

• Hemoglobin (Hb) - tahap hemoglobin rendah adalah petanda anemia.
• Hematokrit (Hct) - merujuk kepada peratusan sel darah merah dalam darah; peratusan yang rendah menunjukkan anemia.
• Kiraan Sel Darah Merah (RBC). - merujuk kepada bilangan sel darah merah; rendah dalam RBC mungkin menunjukkan anemia.
• Purata Isi Padu Korpuskular (MCV) - merujuk kepada ukuran saiz purata RBC; pesakit anemia kekurangan zat besi biasanya mempunyai sel darah merah yang lebih kecil daripada biasa, iaitu keadaan yang dipanggil microcytic.
• Purata Hemoglobin Korpuskular (MCH) - merujuk kepada jumlah purata hemoglobin setiap sel darah merah; jumlah yang rendah boleh didapati pada individu yang mengalami anemia kekurangan zat besi.

Ujian feritin serum

• Mengukur jumlah zat besi dalam badan.
• Tahap feritin yang rendah adalah penanda kekurangan zat besi yang boleh dipercayai.

Ujian besi serum

• Ukur berapa banyak zat besi dalam serum darah.
• Tahap rendah menunjukkan kekurangan zat besi.

Ujian jumlah kapasiti mengikat besi (TIBC)

• Menilai keupayaan darah untuk melekatkan besi dengan transferrin.
• Tahap TIBC yang tinggi biasanya menunjukkan kekurangan zat besi.

Ujian tepu transferrin

• Mengukur peratusan transferrin (protein pengangkutan besi) yang tepu dengan besi.
• Peratusan yang rendah mungkin merupakan tanda anemia kekurangan zat besi.

Endoskopi atau kolonoskopi

• Kenal pasti punca pendarahan atau masalah gastrousus.

Ujian stool occult blood

• Periksa kehilangan darah tersembunyi dalam saluran gastrousus.

Pemeriksaan penyakit seliak

• Mungkin diperlukan jika penyerapan yang lemah disyaki.

Biopsi sumsum tulang

• Boleh dilakukan untuk menilai simpanan besi dalam sumsum tulang dalam keadaan yang jarang berlaku di mana diagnosis tidak jelas.

Perubahan pemakanan

• Makan lebih banyak makanan kaya zat besi seperti ikan, ayam, daging merah, kekacang, tauhu, bayam, lentil dan bijirin yang diperkaya.
• Sertakan makanan yang kaya dengan vitamin C (buah sitrus, tomato dan lada benggala) di samping makanan kaya zat besi dalam diet anda untuk meningkatkan penyerapan zat besi.
• Bahan atau makanan yang boleh menghalang penyerapan zat besi, seperti makanan berserat tinggi, teh, kopi dan suplemen kalsium, tidak boleh dimakan pada waktu makan yang kaya dengan zat besi.

Pemberian zat besi

• Suplemen zat besi oral
• Rawatan yang disyorkan untuk kebanyakan kes anemia kekurangan zat besi dan kekurangan zat besi tanpa anemia. Namun, sesetengah individu mungkin mengalami kesan sampingan daripada tablet zat besi, termasuk pedih ulu hati, sakit perut, sembelit atau cirit-birit, loya, muntah dan najis yang lebih gelap daripada biasa.
• Bagi individu yang sukar mengingati untuk mengambil suplemen zat besi setiap hari, pengambilannya selang sehari atau pada hari-hari tertentu dalam seminggu masih boleh memberi manfaat. Untuk meningkatkan penyerapan zat besi, disarankan mengambil suplemen Vitamin C semasa perut kosong.

• Zat besi intravena (IV)
• Mungkin diberikan jika zat besi oral tidak berkesan, sukar diterima, atau jika penggantian cepat diperlukan, seperti dalam kes anemia teruk, keadaan malabsorpsi atau penyakit buah pinggang kronik.

Merawat punca asas

• Menangani pendarahan haid yang teruk, pendarahan gastrousus dan punca kehilangan darah kronik yang lain, serta penyakit kronik seperti penyakit Crohn, penyakit seliak atau penyakit buah pinggang kronik yang mungkin mengurangkan penyerapan zat besi adalah beberapa pilihan rawatan yang mungkin.

Pemindahan darah

• Mungkin diperlukan untuk pembetulan segera dalam kes anemia teruk yang disertai dengan simptom seperti sesak nafas, sakit dada atau keletihan yang melampau.
• Untuk memastikan rawatan berkesan, doktor anda akan melakukan ujian darah susulan untuk memeriksa paras feritin, hemoglobin dan hematokrit anda.